އީރާންގެ ވެރިރަށް ތަހްރާނަށް ޔަހޫދީ ފައުޖުން ދިން ރަޙުމު ކުޑަ ޙަމަލާއެއްގައި, ޣައްޒާގައި ވެރިކަން ކުރާ ޙަމާސްގެ ޖަމާޢަތުގެ ސިޔާސީ ގޮފީގެ ވެރިޔާ އިސްމާޢީލް ހަނިއްޔާ ޝަހީދު ކޮށްލުމުން ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުން އެ އަމަލު ކުށްވެރި ކުރަމުން އެބަދެއެވެ. ތަހްރާންގައި ހަނިއްޔާ ހުންނެވި ގެއަށް ޔަހޫދީ ފައުޖުން ޙަމަލާ ދީފައި ވަނީ ގައިޑެޑް ޕްރޮޖެކްޓައިލެއް ބޭނުުން ކޮށްގެން ކަމަށް ބެލެވުނު ނަމަވެސް, އެ ޙަމަލާގައި ބޭނުން ކޮށްފައި ވަނީ ކޮން ހަތިޔާރެއް ކަން ކަށަވަރު ކުރެވިފައެއް ނުވެއެވެ. ޙަމަލާގައި ޔަހޫދީ ފައުޖުން ވަނީ ހަނިއްޔާގެ އިތުރުން އޭނާގެ ހަށިފާރަވެރިޔާ ވެސް ޝަހީދު ކޮށްލާފައެވެ.
ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުން ދަނީ ހަނިއްޔާ ޝަހީދު ކޮށްލުން ކުށްވެރި ކުރަމުންނެވެ. ހުޅަނގު އައްސޭރީގައި ވެރިކަން ކުރާ ޕަލަސްޓީނިޔަން އޮތޯރިޓީ (ޕީއޭ)ގެ ރައީސް މަޙްމޫދު ޢައްބާސް އެ ކަން ކުށްވެރި ކުރައްވައި, ފަލަސްޠީނުގެ މުސްލިމުން އެއްބައިވަންތަކަން އިސްކޮށް އެކަތިގަނޑަކަށް ވުމަށް ގޮވައިލެއްވިއެވެ. ޔަހޫދީންގެ ޙަމަލާއަކީ ވަރަށް ފިނޑި އަމަލެއްގެ ގޮތުގައި ސިފަކުރައްވައި ޢައްބާސް ވިދާޅުވީ ހަނިއްޔާ އަވަހާރަ ކޮށްލުމާ ގުޅިގެން މަސްރަޙު އިތުރަށް ނުރައްކާތެރިވެފައިވާ ކަމުގައެވެ.
އީރާނުގެ ރޫހީ އެންމެ މަތީ ވެރިޔާ އާޔަތުالله ޢަލީ އަލް-ޚާމަންޢީ ވިދާޅުވީ, ހަނިއްޔާ ޝަހީދު ކޮށްލަން ދިން ޙަމަލާގެ ބަދަލު ހިފުމަކީ ޠަހްރާންގެ މައްޗަށް އޮތް ވާޖިބެއް ކަމުގައެވެ. އޭނާ ވިދާޅުވީ, އެ ޙަމަލާއާ އެކު ދުޝްމަނުން އެ މީހުންގެ ކަށްވަޅު ކޮންނަން ފަށާފައިވާ ކަމުގައެވެ. އަދި, ކުރިއަށް އޮތީ ޔަހޫދީންނަށް އަދަބު ދިނުން ކަމަށް ވިދާޅުވެ, އޭނާ ވަނީ ޔަހޫދީންނަށް ވަރުގަދަ އިންޒާރެއް ދެއްވާފައެވެ.
އީރާނުގެ ރައީސް މަސްޢޫދު ޕީޒިޝްކިޔާން ވިދާޅުވީ, އެ ޤައުމުގެ މިނިވަން ކަމާއި ސިޔާދަތު ހިމާޔަތް ކުރާނެ ކަމުގައެވެ. "އިސްމާޢީލް ހަނިއްޔާ ޝަހީދު ކޮށްލުމުން ފަލަސްޠީނުގެ މިނިވަން ކަމަށް ޖިހާދު ކުރަމުންދާ މުޖާހިދުންނަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ ހިތާމައިގައި އީރާނުން ބައިވެރިވޭ. އިއްޔެ އަޅުގަނޑު އޭނާގެ އަތް އުފުލައިލީ ކާމިޔާބީގައި. މިއަދު, މި ޖެހުނީ ކޮނޑުމަތީގައި ގެންގޮސް އޭނާގެ ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާ ހަށިގަނޑު ވަޅުލަން. ހަނިއްޔާ ޝަހީދު ކޮށްލުމުން ފަލަސްޠީނާއި އީރާނާ ދެމެދު އޮތް ގުޅުން ހަރުދަނާ ކުރަން އިތުރު ހިތްވަރެއް ލިބިއްޖެ. ހަނިއްޔާ ޝަހީދުކޮށްލުމުގެ ފަހަތުގައި ތިބި ނިރުބަވެރި އިސްތިޢުމާރީ ބާރު ޖަވާބުދާރީ ކުރުވާނަން،" ޔަހޫދީންނަށް އިންޒާރު ދެއްވަމުން ޕީޒިޝްކިޔާން ވިދާޅުވިއެވެ.
ތުރުކީވިލާތުގެ ރައީސް ރަޖަބް ޠައްޔިބް އުރްދުޣާން ވިދާޅުވީ, ހަނިއްޔާ އަވަހާރަ ކޮށްލައިގެން ފަލަސްޠީނުގެ މުސްލިމުންގެ އަޒުމާއި ހިތްވަރު ބަލިކަށި ކޮށްލެވޭނެ ކަމަށް ޔަހޫދީން ގަބޫލު ކުރުމަކީ ކުށްހީއެއް ކަމުގައެވެ. "މި އަނިޔާވެރި ކުށަކީ މިިނިވަން ކަމަށް ފަލަސްޠީނުގެ މުސްލިމުން ކުރަމުންދާ ޖިހާދަށް ހުރަސް އަޅަން ހިންގާފައިވާ ފިނޑި, ކުށުގެ އަމަލެއް. ޒަޔަނިސްޓުންނަށް އެ ކަން ހާސިލެއް ނުކުރެވޭނެ،" އުރްދުޣާން ވިދާޅުވިއެވެ.
ޤަޠަރުގެ ޚާރިޖީ ވުޒާރާއިން ވެސް ވަނީ ހަނިއްޔާ އަވަހާރަ ކޮށްލުން އެންމެ ހަރުކަށި އިބާރާތުން ކުށްވެރި ކޮށްފައެވެ. ޤަޠަރުން ބުނީ, ހަނިއްޔާ އަވަހާރަ ކޮށްލުމަކީ ޔަހޫދީ ފައުޖުން ހިންގާފައިވާ ބޮޑު ޖަރީމާއެއް ކަމުގައެވެ. އަދި, އެ ކަމާ ގުޅިގެން މަސްރަޙު އިތުރަށް ނުރައްކާތެރި ވެގެން ގޮސްފައިވާ ކަމުގައި ވެސް ޤަޠަރުގެ ޚާރިޖީ ވުޒާރާއިން ނެރުނު ބަޔާނެއްގައި ހާމަކުރިއެވެ.
ހަނިއްޔާ އަވަހާރަ ކޮށްލުން ކުށްވެރިކޮށް އީރާނުގެ އިސްލާމީ އިންޤިލާބީ ލަޝްކަރު (އައިއާރްޖީސީ)ގެ ކުރީގެ ކޮމާންޑަރު މުޙްސިން ރިޟާޢީ ވިދާޅުވީ ހަނިއްޔާ އަވަހާރަ ކޮށްލުމުގެ ބަދަލުގައި ޔަހޫދީން ބޮޑު އަގެއް ދައްކަން ޖެހޭނެ ކަމުގައެވެ. އަދި, ޙަމަލާގެ ސަބަބުން ފަލަސްޠީނުގެ މުސްލިމުންގެ, ޚާއްޞަކޮށް ޒުވާން ޖީލުތަކަށް ޔަހޫދީންނާ ދެކޮޅަށް ތެދުވުމަށް އިތުރު ހިތްވަރެއް ލިބިގެންދާނެ ކަމުގައި ވެސް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ.
ލުބްނާންގެ މުޖާހިދުންގެ ޖަމާޢަތް, ޙިޒްބުاللهން ބުނީ ޔަހޫދީ ފައުޖާ ދެކޮޅަށް ޖިހާދު ކުރުމަށް އެ ޖަމާޢަތުގެ މުޖާހިދުންނަށް އިތުރު ހިތްވަރެއް ލިބިގެން ގޮސްފައިވާ ކަމުގައެވެ. "އަޅުގަނޑުމެންގެ ލޮބުވެތި ޙަމާސްގެ އަޚުންނަށް ލިބުނު ހިތާމައިގައި ބައިވެރިވަން. ޔަހޫދީންނާ ދެކޮޅަށް އެ މީހުންގެ ހިތްތަކުގައި އޮތް ނަފުރަތު އަޅުގަނޑުމެންނަށް އިހުސާސް ކުރެވޭ. ޖިހާދު ކުރުމަށް އޮތް ހިތްވަރު އައުވެގެން ގޮސްފި،" ޙިޒްބުاللهން ނެރުނު ބަޔާނެއްގައި ބުންޏެވެ.
ޔަމަންގައި ހަރަކާތްތެރިވާ ޙޫޘީ ޖަމާޢަތުގެ އިސް އޮފިޝަލެއް ކަމުގައިވާ މުޙައްމަދު އަލް-ޙޫޘީ ވިދާޅުވީ ހަނިއްޔާ ޝަހީދު ކޮށްލަން ޔަހޫދީ ފައުޖުން ދީފައި ވަނީ ނިރުބަވެރި ޙަމަލާއެއް ކަމުގައެވެ. އެއީ, ބައިނަލްއަޤުވާމީ ޤާނޫނުތަކާ ޚިލާފަށް ޔަހޫދީ ފައުޖުން ހިންގާފައިވާ ކުށެއްގެ ގޮތުގައި ވެސް އޭނާ ސިފަ ކުރެއްވިއެވެ. ޙަމާސާ އެއްބައިވުމުގެ ގޮތުން ޙޫޘީން ވެސް ދަނީ ޔަހޫދީންގެ އަމާޒުތަކާއި, ރަތް ކަނޑުން ދަތުރު ކުރާ ޔަހޫދީންނާ ގުޅުން އޮތް އާގުބޯޓުފަހަރާ ދެކޮޅަށް އަސްކަރީ ކެމްޕޭނެއް ހިންގަމުންނެވެ.
ޗައިނާއިން ވެސް ވަނީ ހަނިއްޔާ ޝަހީދު ކޮށްލުން ކުށްވެރި ކޮށްފައެވެ. އެ ޤައުމުގެ ޚާރިޖީ ވުޒާރާގެ ތަރުޖަމާނު ލިން ޖިޔާން ވިދާޅުވީ ހަނިއްޔާ ޝަހީދު ކޮށްލުމުން މެދުއިރުމަތީގެ މަސްރަޙު އިތުރަށް ގޯސްވެފައިވާ ކަމަށާއި, އެ ކަމާ މެދު ޗައިނާއިން ކަންބޮޑުވާ ކަމުގައެވެ. "ޣައްޒާ ޢުދުވާން ވަގުތުން ހުއްޓައިލައި ސުލްޙަ ގާއިމު ކުރަން ޖެހޭ،" ލިން ވިދާޅުވިއެވެ.
ހަނިއްޔާ އަވަހާރަ ކޮށްލުމުން މެލޭޝިޔާއިން ބުނީ, އެ ހާދިސާއާ އެކު ހޫނުވެފައިވާ މަސްރަޙު ފިނި ކުރަން ޖެހޭ ކަމަށް ގަބޫލު ކުރާ ކަމުގައެވެ. އަދި, ހެޔޮ ނިޔަތުގައި ސުލްޙައިގެ މަޝްވަރާތައް ބާއްވައި, ސުލްޙަވެރި ހައްލުތަކެއް ހޯދުމަށް ވެސް މެލޭޝިޔާގެ ޚާރިޖީ ވުޒާރާއިން ވަނީ ގޮވައިލާފައެވެ.