ފަލަސްޠީނުގެ ޣައްޒާގައި ވެރިކަން ކުރާ ޙަމާސް ޖަމާޢަތުގެ ސިޔާސީ ގޮފީގެ ވެރިޔާ އިސްމާޢީލް ހަނިއްޔާ ޝަހީދު ކޮށްލި ނަމަވެސް, ފަލަސްޠީނުގެ މުސްލިމުންގެ މިނިވަން ކަމަށް ޖިހާދު ކުރަމުންދާ މުޖާހިދުންގެ ޖިހާދަށް ހުއްޓުމެއް ވެސް, އެއްވެސް ބަދަލެއް ވެސް ނާންނާނެ ކަމަށް މަސްރަޙު ދިރާސާ ކުރާ ފަރާތްތަކުން ހާމަކޮށްފިއެވެ. ހަނިއްޔާ ޝަހީދު ކޮށްލާފައި ވަނީ އީރާންގެ ވެރިރަށް ޠަހްރާންގައި އޭނާ ހުންނެވި އިމާރާތަަށް ޔަހޫދީ ފައުޖުން ދިން ރަޙުމު ކުޑަ ޙަމަލާއެއްގައެވެ.
ހަނިއްޔާގެ ބަދަލުގައި ޙަމާސްގެ ސިޔާސީ ގޮތްޕާ ދެން ހަވާލުވެ ވަޑައިގަންނަވާނެ ކަމަށް ބެލެވެނީ, އެ ޖަމާޢަތުގެ ވެރިޔާގެ މަޤާމު ކުރިން ވެސް ފުރުއްވާފައިވާ ޚާލިދް މަޝްޢާލް ކަމަށް ބެލެވެއެވެ. އޭނާ އުރުދުންގައި ހުންނަވަނިކޮށް އޭނާ ޝަހީދު ކޮށްލަން ވެސް ހައްދުފަހަނަ އެޅި ޔަހޫދީ ފައުޖުން 1997ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި މަސައްކަތް ކޮށްފައިވެއެވެ. އޭނާ މިހާރު ދިރިއުޅުއްވަމުން ގެންދަވަނީ ޤަޠަރުގައި, އެ ޤައުމުގެ ސަރުކާރުގެ ހިމާޔަތުގައެވެ.
ޙަމާސްގެ ސިޔާސީ ގޮތްޕާއި ކޮންމެ ބޭފުޅަކު ހަވާލުވި ނަމަވެސް, ޙަމާސްގެ ޖިހާދަށް, އަދި އަސްކަރީ އަމާޒުތަކަށް އެއްވެސް ބަދަލެއް ނާންނާނެ ކަމުގައި މަސްރަޙު ދިރާސާ ކުރާ ފަރާތްތަކުން ދެކެއެވެ. އެއް ސަބަބަކީ, ޙަމާސްގެ އަސްކަރީ ހަރަކާތްތަކުގައި އިސް ދައުރެއް އަދާ ކުރައްވަނީ އެހެން ބޭފުޅުން ކަމުގައިވުމެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި, ޔަހޫދީން ޝަހީދު ކޮށްލަން މަސައްކަތް ކުރަމުންދާ ޔަޙްޔާ ސިންވާރު ހިމެނެއެވެ.
ހަނިއްޔާގެ ބަދަލުގައި އޭނާ އަދާ ކުރައްވަމުން ގެންދެވި ދައުރާ ދެން ހަވާލުވެ ވަޑައިގަންނަވާނެ ބޭފުޅަކަށް ވެސް ޔަހޫދީންގެ ނުރައްކަލާ ކުރިމަތިލާން ޖެހޭނެއެވެ. ހަނިއްޔާގެ އިތުރުން, ޙަމާސްގެ އެހެން އިސް އޮފިޝަލުންތަކެއް ވެސް ޔަހޫދީ ފައުޖުން ދާދި ފަހުން ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވެއެވެ. އޭގެ ތެރެއިން, ލުބްނާންގެ ވެރިރަށް ބައިރޫތަށް ދިން ރަޙުމު ކުޑަ ޙަމަލާއެއްގައި ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާ ޙަމާސްގެ އަނެއް ވެރިޔަކީ, އެ ޖަމާޢަތުގެ ނައިބު ލީޑަރު ޞާލިޙް އަލް-ޢާރޫރީއެވެ. އޭނާ ޝަހީދު ކޮށްލާފައި ވަނީ ޖަނަވަރީ މަހުއެވެ.
މާރިޗު މަހު ދިން ޙަމަލާތަކެއްގައި ޔަހޫދީ ފައުޖުން ވަނީ ޙަމާސްގެ އަސްކަރީ ކޮމާންޑަރުގެ ނައިބެއް ކަމުގައިވާ މަރްވާން ޢީސާ ޝަހީދު ކޮށްލާފައެވެ. އޭނާއަކީ ޙަމާސްގެ ހަތިޔާރު އެޅި ގޮފީގެ އިސް ކޮމާންޑަރެކެވެ. އޭނާ ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާ ކަން ޙަމާސުން ކަށަވަރު ކޮށްދީފައި ނެތް ނަމަވެސް, ޔަހޫދީންގެ އެންމެ ބޮޑު މަދަދުގާރު, އެމެރިކާއިން ވެސް ވަނީ ޢީސާ ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާ ކަމަށް ބުނެފައެވެ.
އޭގެ އިތުރުން, ޙަމާސްގެ ޤައްސާމް ބްރިގޭޑްސްގެ ވެރިޔާ މުޙައްމަދު ޟަޔިފް ޝަހީދު ކޮށްލަން ވެސް ޔަހޫދީ ފައުޖުން ހުސްވި ޖުލައި މަހު ވަރުގަދަ ޙަމަލާތަކެއް ދިނެވެ. އޭނާއަކީ, 2023 އޮކްޓޫބަރު 7ގައި ޔަހޫދީންނާ ދެކޮޅަށް ޙަމާސުން ހިންގި އަސްކަރީ އޮޕަރޭޝަން ރާވައި ހިންގުމުގައި އިސްކޮށް ހަރަކާތްތެރިވި ބޭފުޅެއް ކަމަށް ޔަހޫދީން ތުހުމަތު ކުރެއެވެ. އޭނާ ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާ ކަން ވެސް ޙަމާސުން ކަށަވަރު ކޮށްދީފައެއް ނުވެއެވެ. ނަމަވެސް, ޚާން ޔޫނިސަށް ދިން ޙަމަލާގައި އޭނާ ޝަހީދުވެފައިވާ ކަމަށް ޔަހޫދީން ދަނީ ބުނަމުންނެވެ.
"މި ގޮތަށް ޙަމާސްގެ އިސް ވެރިން ޝަހީދު ކޮށްލައިގެން އެ ޖަމާޢަތުގެ ނިޔަތާއި އަޒުމާއި ހިތްވަރަށް އެއްވެސް ބަދަލެއް ނާންނާނެ. ޙަމާސްގެ މުޖާހިދުންނަށް މާ ކުރިން ވެސް އޮންނަނީ އިރުޝާދުތައް ދީފައި. ޙަމާސްގެ ހަތިޔާރު އެޅި ގޮފީގެ އިސްވެރިންގެ އައު އިރުޝާދުތަކެއް ލިބެންދެން އެ ޖަމާޢަތުގެ މުޖާހިދުން ޔަހޫދީންނާ ދެކޮޅަށް ޖިހާދު ކުރުމުގައި ދެމި ތިބޭނެ،" ޙަމާސްގެ އިސް ވެރިންނާ ގުޅުން އޮންނަ ނަން ހާމަ ކޮށްފައި ނުވާ އޮފިޝަލަކު ބުންޏެވެ.
ހަނިއްޔާ އަވަހާރަ ކޮށްލުމުގެ ފަހަތުގައި އޮތީ ޔަހޫދީން ކަން ކަށަވަރު ކޮށްދޭން ޔަހޫދީ ފައުޖުން ދެކޮޅު ހެދި ނަމަވެސް, ޙަމާސްގެ އިސް އޮފިޝަލެއް ކަމުގައިވާ ސާމީ އަބޫ ޛަހްރީ އެ ކަން ކަށަވަރު ކޮށްދެއްވައެވެ. "ޙަމާސަކީ ވަރަށް ހަރުދަނާ އުސޫލުތަކެއްގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައި އޮތް ހަރަކާތެއް. ޙަމާސްގެ އިސް ވެރިން ޝަހީދު ކޮށްލައިގެން ޙަމާސް މަރައެއް ނުލެވޭނެ،" އޭނާ ވިދާާޅުވިއެވެ.
1987ވަނަ އަހަރު އުފައްދާފައިވާ ޙަމާސަކީ, މުސްލިމް ބްދަރަހުޑްގެ ފަލަސްޠީނުގެ ގޮތްޕެވެ. މުސްލިމް ބްރަދަހުޑް އުފެދިގެން ދިޔައީ 1928ވަނަ އަހަރު މިޞްރުންނެވެ. ފަލަސްޠީނުގެ މަސްރަޙު ދިރާސާ ކުރައްވާ މިޞްރުގެ އަޝްރަފް އަބޫ އަލް-ހޫލީ ވެސް ވިދާޅުވީ ޙަމާސަކީ އެކި ދާއިރާތަކުގެ ތަޖުރިބާކާރުންގެ މައްޗަށް އެކުލެވިގެންވާ, ހަރުދަނާ އުސޫލުތަކެއްގެ މައްޗަށް ބިނާ ކޮށްފައިވާ މުޖާހިދުންގެ ޖަމާޢަތެއް ކަމުގައެވެ. "ހަނިއްޔާއަކީ އަސްކަރީ ކަންކަމުގައި ބަސް ވިދާޅުވި ބޭފުޅެއް ނޫން. އެ ކަން ކުރާނީ ޙަމާސްގެ އަސްކަރީ ގޮފީގެ ވެރިން،" އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ.