79 ވަނަ ޤައުމީ ލައިބްރަރީ ދުވަސް: ގާތް ރަޙުމަތްތެރިއަކަށް ލައިބްރަރީ ހަދަންޖެހޭ

މިއަދަކީ ރާއްޖޭގައި ފާހަގަކުރާ ޤައުމީ ލައިބްރަރީ ދުވަހެވެ. މިދުވަސް ފާހަގަކުރަނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ކުތުބުޚާނާ ވޫޖުދުވި ދުވަހާ ގުޅުވައިގެންނެވެ. އެ ދުވަހަކީ 1945 ވަނަ އަހަރުގެ ޖުލައި މަހުގެ 12 ވަނަ ދުވަހެވެ.

ލައިބްރަރީއަކީ އިންސާނާގެ ސިކުނޑިއާއި މަޢުލޫމާތާއި ޢިލްމު މުއްސަނދިކުރުމުގައި މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރާ ތަނެކެވެ. އަސާސީ ތަޢުލީމާއި މަތީ ތަޢުލީމު ހާސިލްކުރަމުންދާއިރު ކިޔަވަން އެންމެ މުނާސަބު އަމާން މާހައުލެއް ފޯރުކޮށްދޭތަނަކީވެސް ލައިބްރަރީތަކެވެ.

ޒަމާން ބަދަލުވެ، ޓެކްނޮލޮޖީގެ ގޮތުން ދުނިޔެ ކުރިއަރާ ލައިބްރަރީތަކަށްވެސް ބޮޑެތި ބަދަލުތަކެއް މިއަދު ވަނީ އައިސްފައެވެ. އެގޮތުން މިހާރުގެ ލައިބްރަރީތަކުގައި މަޝްވަރާކުރުމާއި ގުރޫޕް ސްޓަޑީ ހެދުމަށް ވަކިން ޖާގަ ޚާއްސަކޮށްފައި ހުންނައިރު، އޮންލައިން ފޮތް ކިޔުމަށާއި ޑިޖިޓަލް މަސައްކަތްތައް ކުރުމަށް ކޮމްޕިޔުޓަރު ޤާއިމްކޮށްފައިހުރެއެވެ. އަދި ކޮންޕިޔުޓަރުތަކުން މިލިޔަނެއްހާ ފޮތް އޮންލައިންކޮށް ކިޔޭނެ އިންތިޒާމްތައް މިހާރު ލައިބްރަރީތަކުގައި ޤާއިމްކޮށްފައިހުރެއެވެ.

ޓެކްނޮލޮޖީގެ ކުރިއެރުންތަކާއެކު ރާއްޖޭގެ އެންމެ ފުރަތަމަ ލައިބްރަރީ "ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ކުތުބުޚާނާ"އަށްވެސް ބޮޑެތި ބަދަލުތަކެއް ވަނީ އައިސްފައެވެ. ޤައުމީ ކުތުބުޚާނާގައި ޑިޖިޓަލް އޯޑިއޯ ބުކްތައް ހެދުމުގެ މަސައްކަތް މިހާރު ދަނީ ކުރަމުންނެވެ.

ޤައުމީ ކުތުބާޚާނާގައި އާސާރީ އެތައް ފޮތެއް އަދިވެސް އެބަ ހުއްޓެވެ. މީގެތެރެއިން އެންމެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ އެއް ފޮތަކީ ފަޟީލަތުއްޝައިޚް ޙުސައިން ޞަލާޙުއްދީން ލިޔުއްވާފައިވާ "އައްސީރަތުލް ނަބަވިއްޔާ"ގެ އަސްލު ކޮޕީއެވެ. މިހާރު މިފޮތަށް 75 އަށްވުރެ ގިނަ އަހަރުވަނީ ވެފައެވެ.

ޤައުމީ ކުތުބުޚާނާގައި ރާއްޖޭގައި ނެރުނު ދުވަސްވީ މަޖައްލާތަކާއި ނޫސް ޕޭޕަރުތައްވެސް އެބަހުއްޓެވެ. އެގޮތުން ރާއްޖޭގައި ނެރުނު އެންމެ ފުރަތަމަ މަޖައްލާ ކަމުގައިވާ އަލް އިޞްލާޙްގެ އަދަދެއްގެ އަސްލު ކޮޕީ ކުތުބުޚާނާގައި ރައްކާތެރިކަމާއެކު އެބައޮތެވެ. މި މަޖައްލާގެ ފުރަތަމަ ޢަދަދު ޝާއިޢުކުރެވުނީ 1933 ވަނަ އަހަރުއެވެ.

ޤައުމީ ކުތުބުޚާނާގައި 29 އަހަރަށްވުރެ ދިގު މުއްދަތަކަށް ޚިދުމަތްކުރައްވާފައިވާ މިހާރު ލައިބްރަރީގެ ސަރވިސް ސެކްޝަންގެ ޑިރެކްޓަރ ބަދުރުއްނިސާ ޢަބްދުﷲ ވަނީ ކުތުބުޚާނާގައި ހުރި ދުވަސްވީ ފޮތްތައް ރައްކާތެރިކުރުމަށް އަޅާފައިވާ ފިޔަވަޅުތައް ކިޔާދެއްވާފައެވެ.

"ބޭރުގެ އެކްސްޕާޓެއްގެ ލަފަޔާއެކު، މިފޮތްތައް ހުންނަ ރޫމްގައި ހުންނާނީ ވަކި ޓެންޕަރޭޗަރއެއް. އެގޮތުން އޭސީ ހުންނާނީ ވަކި ވަރަކަށް ފިނިކޮށްފައި." ބަދުރުއްނިސާ ވިދާޅުވިއެވެ.

ޤައުމީ ކުތުބުޚާނާގެ އިތުރުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ޔުނިވަރސިޓީގެ މަރުކަޒީ ކުތުބުޚާނާއަކީވެސް ފާހަގަކޮށްލެވޭ ލައިބްރަރީއެވެ. ޤައުމީ ޔުނިވަރސިޓީގައި 8 ލައިބްރަރީއެއް ހުންނައިރު، މަރުކަޒީ ލައިބްރަރީ ހުންނަނީ ޔުނިވަރސިޓީގެ މައި އިމާރާތުގައެވެ. މި ލައިބްރަރީގައި ގިނަ އަދަދެއްގެ ފޮތްތައް އެބަހުއްޓެވެ. އަދި ލައިބްރަރީގައި ފޮތުގެ އިންވެންޓްރީއާއި ދަރިވަރުންނަށް ފޮތް ދޫކުރުމަށް ޚާއްސަ އޮންލައިން ސިސްޓަމެއް ވަނީ ޤާއިމްކޮށްފައެވެ.

އެގޮތުން މިއޮންލައިން ނިޒާމުން ލައިބްރަރީގައި ހުރީ ކޮން ފޮތެއްކަމާއި އެފޮތް އޮތީ ކޮން ހަރުގަނޑެއްގައިކަން ބަލައިލެވެއެވެ. ޤައުމީ ކުތުބުޚާނާއެކޭ އެއްގޮތަށް ޔުނިވަރސިޓީގެ ލައިބްރަރީގައިވެސް ކިޔެވުމަށް ޚާއްސަކޮށްފައި ހުންނަ ކުދި ކޮޓަރިތަކާއި އޮންލައިންކޮށް ފޮތް ކިޔުމަށް ނުވަތަ އެސައިންމެންޓުތައް ހެދުމަށް ކޮންޕިޔުޓަރުތައް ބަހައްޓާފައިހުރެއެވެ.

ޤައުމީ ޔުނިވަރސިޓީގެ ލައިބްރަރީން އެންމެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ އެއް ކަމަކީ މިތަނުގައި ފޮތް މަރާމާތުކުރާ ވަޞީލަތްތައް ޤާއިމްކޮށްފައި ހުރުމެވެ. މިކަމާ ގުޅޭގޮތުން ޔުނިވަރސިޓީގެ ޗީފް ލައިބްރޭރިއަން ޙުސައިން ޙަލީމް ވިދާޅުވީ ފޮތް މަރާމާތުކުރުމަށް ލައިބްރަރީގެ ހުރިހާ މުވައްޒަފުންވެސް ތަމްރީންކޮށްފައިވާ ކަމަށެވެ.

"ފޮތްތަކަށް ޢާންމުކޮށް ދިމާވާ އެކިކަހަލަ ގެއްލުންތައް މިތަނުން މަރާމާތު ކުރެވޭނެ. އެގޮތުން އައު ފޮތަކަށް ބަދަލުކޮށްލެވޭނެ." ޙަލީމް ވިދާޅުވިއެވެ.

މިވަގުތު ރާއްޖޭގައި 4 ޕަބްލިކް ލައިބްރަރީއެއް ހުރިނަމަވެސް، މިހާރު ރާއްޖޭގައި އެންމެ ގިނައީ ސްކޫލްތަކުގައި ހުންނަ ލައިބްރަރީތަކެވެ. ނަމަވެސް މި ލައިބްރަރީތަކަށް ދިމާވެފައިވާ އެންމެ ބޮޑު އެއް ދައްޗަކީ ފޮތް ލިބުމުގެ ދަތިކަމެވެ. މިކަންކަން ހައްލުކުރުމަށް ސްކޫލްތަކުން ފޮތް ހަދިޔާކުރުމުގެ ތަފާތު ޕްރޮގުރާމުތައް ކޮންމެ އަހަރަކުވެސް ހިންގައެވެ. މިގޮތަށް ހިންގާ ޕްރޮގުރާމުތަކާ ގުޅޭގޮތުން ބައެއް ސްކޫލްތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ ލައިބްރޭރިއަނުން ވަނީ ޕީއެސްއެމް ނިއުސްއާ މަޢުލޫމާތު ހިއްސާކޮށްފައެވެ.

"އަޅުގަނޑުމެން ފޮތް ހަދިޔާކުރުމުގެ ޕްރޮގުރާމްތައް ކޮންމެ އަހަރަކުވެސް ހިންގަން. އެގޮތުން މިދިޔަ އަހަރު ހިންގި ޕްރޮގުރާމުން 1500 ފޮތް ލައިބްރަރީއަށް ލިބުނު." ރެހެންދި ސްކޫލްގެ ލައިބްރޭރިއަން ޢައިޝަތު ޢަބްދުﷲ ބުންޏެވެ.

"ކުދިން ކިޔަން ބޭނުންވާ ފޮތް ނުލިބޭ. ސްކޫލަށް ހޯދަން ވަރަށް އުނދަގޫ. މިހެންވެ އަހަރަކު އެއް ފަހަރު ޑޮނޭޝަން ވީކެއް އަޅުގަނޑުމެން ބާއްވަން." އިމާދުއްދީން ސްކޫލްގެ ލައިބްރޭރިއަން ސަމީހާ އަޙްމަދު ބުންޏެވެ.

ކޮންމެ މީހަކުވެސް ކުރިއަރާ ދަނީ މަޢުލޫމާތާއި ޢިލްމުގެ ސަބަބުންކަން އެއީ ދުނިޔެ ދައްކާ ހަގީގަތެވެ. އަދި މި ހަގީގަތާ އެއްގޮތަށް އަޅުގަނޑުމެންނަކީ ޢިލްމުވެރި ހިލްމުވެރި ބަޔަކަށް ހެދުމަށް އެންމެ ބޮޑު އެހީތެރިކަމެއް ފޯރުކޮށްދޭ ތަނަކީ ލައިބްރަރީކަންވެސް، އެއީ ދެބަސްވެވެން ނެތް ހަގީގަތެކެވެ. މިހެންވެ ރާއްޖޭގައި މަސައްކަތްކުރާ ހުރިހާ ލައިބްރޭރިއަނުންގެވެސް އިލްތިމާސަކީ ކޮންމެ މީހަކުވެސް ލައިބްރަރީތަކާއެކު ގާތް ރަޙުމަތްތެރިކަމެއް ބޭއްވުމެވެ.