2023ވަނަ އަހަރު ތައިލެންޑުގައި ބޭއްވި ޢާންމު އިންތިޚާބުގައި އެންމެ ގިނަ ދާއިރާތަކުން ޤާނޫނު ހަދާ މަޖިލީހުގެ ގޮނޑި ކާމިޔާބު ކުރި މޫވް ފޯވަރޑް ޕާޓީ (އެމްއެފްޕީ) އުވައިލަން, އެ ޤައުމުގެ ކޯޓަކުން ޙުކުމް ކޮށްފިއެވެ. އެ ޕާޓީ އުވައިލަން ނިންމާފައި ވަނީ, ތައިލެންޑުގެ ރަސްކަމާ ދެކޮޅަށް ޚިޔާލު ފާޅު ކުރުމާއި, ފާޑު ކިޔުމުގެ ޙައްޤު ފުޅާ ކުރަން ކުރަމުންދާ މަސައްކަތްތަކާ ގުޅިގެންނެވެ. މި ކަމާ މެދު ހުށަހަޅާފައިވާ މައްސަލައިގައި ކޯޓުން ޙުކުމް ކޮށްފައި ވަނީ, އެމްއެފްޕީން ހުށަހަޅާފައިވާ އިސްލާޙީ ބިލަކާ އެކު ޑިމޮކުރެޓިކް ހަމަތަކުގެ ބާރު ކެނޑިގެން ދާނެ ކަމުގައެވެ.
އެމްއެފްޕީ އުވައިލައިފި ނަމަ, އެ ޕާޓީއަށް ތާޢީދު ކޮށްފައިވާ ޒުވާން އުމުރުފުރައިގެ މީހުންނާއި ތަރައްޤީވެފައިވާ ރަށްތަކުގައި ދިރިއުޅޭ ރައްޔިތުންގެ ނުރުހުމާ ސަރުކާރަށް ކުރިމަތިލާން ޖެހޭނެއެވެ. ނަމަވެސް, އެ ކަމުގެ ސަބަބުން ޕާޓީއަށް އޮތް ތާޢީދަށް އަސަރެއް ނުކުރާނެ ކަމުގައި މަސްރަޙު ދިރާސާ ކުރާ ފަރާތްތަކުން ގަބޫލު ކުރެއެވެ. އެ ނިންމުމާ އެކު ފިޔަވަޅު އަޅާނެ ކަމަށް ބެލެވެނީ އެ ޕާޓީގެ 11 މެންބަރަކާ ދެކޮޅަށެވެ. އެ ބޭފުޅުންނަށް 10 އަހަރު ދުވަހު ސިޔާސީ މަަޤާމުތަކަށް ވާދަ ކުރުން މަނާ ކުރެވޭނެ ކަމަށް ބެލެވެއެވެ.
އެމްއެފްޕީ އުވައިލަން ނިންމައި, ޙުކުމް އިއްވުމުން އެ ޕާޓީން ބުނީ މަޖިލީހުގައި އެ ޕާޓީ ތަމްސީލު ކުރާ މެންބަރުންގެ ޢަދަދު އަދިވެސް 143އަށް އަރާ ކަމަށާއި, އެ މެންބަރުން ހިމެނޭ އައު ޕާޓީއެއް އެކުލަވައިލަން ނިންމާފައިވާ ކަމުގައެވެ. މިއީ, އެމްއެފްޕީގެ ފަހަތުގައި ތިބި ފަރާތްތަކަށް މި ފަދަ ފިއްތުންތަކެއް ކުރިމަތިވި ފުރަތަމަ ފަހަރެއް ނޫނެވެ. މީގެ ކުރިން އެ ޕާޓީ ހިންގާފައި ވަނީ ފިޔުޗަރ ފޯވަރޑްގެ ނަމުގައެވެ. އަދި, މޫވް ފޯވަރޑް އުފައްދާފައި ވަނީ, ކެމްޕޭނަށް ޚަރަދު ކުރުމާ ގުޅޭ ޤާނޫނުތަކާ ޚިލާފުވެފައިވާ ކަމަށް ކަނޑައަޅައި ފިޔުޗަރ ފޯވަރޑް ޕާޓީ އުވައިލުމާ ގުޅިގެންނެވެ.
އެމްއެފްޕީގެ ނައިބު ރައީސް ސިރީކަންޔާ ތަންސަކޫން ވިދާޅުވީ, އައު ޕާޓީއެއް އެކުލަވައިލި ނަމަވެސް, މޫވް ފޯވަރޑްގެ މެނިފެސްޓޯއާއި ވަޢުދުތަކަށް އެއްވެސް ބަދަލެއް ނުގެންނާނެ ކަމުގައެވެ. "ތައިލެންޑުގެ ރައްޔިތުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް ތާޢީދު ކުރުމުގައި ދެމިތިބޭހާ ހިނދަކު އަޅުގަނޑުމެންގެ އަމާޒާއި ލަނޑުދަނޑިތައް ދޫކޮށެއް ނުލާނަން. އަދި, ޤައުމަށް ހެޔޮ ބަދަލުތައް ގެންނަން ކުރަމުންދާ މަސައްކަތުގައި ދެމި ތިބޭނަން،" އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ.
އެމްއެފްޕީ އުވައިލަން ނިންމުމުން ތައިލެންޑުގެ ގާތް އެކުވެރިއެއް ކަމުގައިވާ އެމެރިކާއިން ވަނީ ކަންބޮޑުވުން ފާޅު ކޮށްފައެވެ. މި ކަމާ ގުޅޭ ގޮތުން އެމެރިކާގެ ޚާރިޖީ ވުޒާރާއިން ބުނީ, ތައިލެންޑުގެ ކޯޓުގެ ނިންމުމާ އެކު އެތަކެއް މިލިޔަން ބަޔެއްގެ ޚިޔާލު ފާޅު ކުރުމުގެ ޙައްޤުތައް ގެއްލިފައިވާ ކަމަށް ގަބޫލު ކުރާ ކަމުގައެވެ. އެ މީހުންގެ ޙައްޤުތައް ރައްކާތެރި ކޮށްދިނުމަށް ވެސް އެމެރިކާއިން ގޮވައިލާފައިވެއެވެ.
"ކޯޓުގެ ޙުކުމާ އެކު, ޑިމޮކުރަސީގެ ނިޒާމަށް ވަނީ ހިޔަނި އެޅިފައި. އެއީ, ތައިލެންޑުގެ ޑިމޮކުރަސީގެ ކުރި މަގަށް, އަދި ރައްޔިތުންގެ އުންމީދުތަކަށް ހުރަސް އެޅޭނެ ޙުކުމެއް،" އެމެރިކާގެ ޚާރިޖީ ވުޒާރާގެ ތަރުޖަމާނު މެތިޔު މިލަރ ވިދާޅުވިއެވެ.
މިއީ, އެމްއެފްޕީއާ ދެކޮޅަށް ތައިލެންޑުގެ ކޯޓަކުން ހުކުމެއް ކޮށްފައިވާ ފުރަތަމަ ފަހަރެއް ނޫނެވެ. ތައިލެންޑުގެ ޝާހީ ޢާއިލާގެ މެންބަރުންގެ އަބުރު ގެއްލޭ ފަދަ ވާހަކަަތައް ދެއްކުމާއި, ފާޑު ކިޔުމަކީ ޤާނޫނީ ކުށެއްގެ ގޮތުގައި ކަނޑައަޅައި, ތައިލެންޑުގެ ކޯޓަކުން ޖަނަވަރީ މަހު ވެސް ޙުކުމް ކޮށްފައިވެއެވެ. އެއިރު ކޯޓުން ބުނެފައި ވަނީ މޫވް ފޯވަރޑްގެ އަމަލުތަކާ އެކު ތައިލެންޑުގެ ޢާންމު ރައްޔިތުންގެ ހިތްތަކުގައި ޝާހީ ޢާއިލާއަށް ނަފުރަތު އުފެދެމުންދާ ކަމުގައެވެ.
ތައިލެންޑުގެ ރަސްގެފާނު މަހާ ވަޖިރާލޮންގކޯން ތަޚުތައް އިސްކޮށްފައި ވަނީ މީގެ ހަތް އަހަރު ކުރިންނެވެ. ރަސްގެފާނާއި ޝާހީ ޢާއިލާއަށް ބަދުބަސް ބުނުމާއި ފާޑުކިޔުމަކީ ތައިލެންޑުގެ ޤާނޫނުއަސާސީން މަނާ ކޮށްފައިވާ ކުށެކެވެ. އެ ކުށުގެ އަދަބަކީ 15 އަހަރު ދުވަހުގެ ޖަލު ޙުކުމެކެވެ.
އެމްއެފްޕީ އުވައިލަން ތައިލެންޑުގެ ކޯޓަކުން ޙުކުމް ކޮށްފައި މި ވަނީ އެ ޤައުމުގެ ސިޔާސީ މަސްރަޙު ހައްސާސް ދަނޑިވަޅެއްގައެވެ. 2006ވަނަ އަހަރަށް ފަހު ތައިލެންޑުގައި ދެ ފަހަރު ބަޣާޥާތް ކޮށް ސަރުކާރު ވައްޓައިލާފައިވާއިރު, ގިނަ ޢަދަދެއްގެ ސިޔާސީ ޕާޓީތައް އުވައިލާފައިވާ ކަން ވެސް ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. އެ ފަދަ އަމަލުތަކާ ގުޅިގެން ބޮޑެތި މުޒާހަރާތަކާއި ހަމަނުޖެހުންތައް ވެސް ހިނގައި, ޤައުމުގެ މަސްލަޙަތު ގެއްލިފައިވެއެވެ. އެމްއެފްޕީ އުވައިލަން ނިންމުމާ އެކު, އެ ޕާޓީއަށް ތާޢީދު ކުރާ ޢާންމު ރައްޔިތުން ވަނީ އެ ކަމާ ދެކޮޅަށް އަޑު އުފުލުގެ ގޮތުން މުޒާހަރާ ކުރަން ގޮވައިލާފައެވެ.