ފަލަސްޠީނުގެ ޣައްޒާގެ އުތުރުގައި އޮތް ރަށްތަކަށް ޔަހޫދީ ފައުޖުން ދެމުންދާ ލާއިންސާނީ ޙަމަލާތަކުގައި ފާއިތުވި 24 ވަރަކަށް ގަޑިއިރުގެ ތެރޭގައި 60އެއްހާ މީހުން ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާ ކަމުގައި އެ ސަހަރުގެ ޞިއްޙަތާ ބެހޭ ވުޒާރާއިން ހާމަކޮށްފިއެވެ. ޣައްޒާގެ މުސްލިމުން ޝަހީދުކޮށް ނެތިކޮށްލަން މީގެ އަހަރެއް ކުރިން ޔަހޫދީ ފައުޖުން ފެށި ލާއިންސާނީ ޖަރީމާތަކުގެ ދަށުން މި ވަގުތު އެންމެ ނުރައްކާތެރި ޙަމަލާތަކެއް ދެމުން ދަނީ ޣައްޒާގެ އުތުރުގެ ރަށްތަކަށެވެ.
ޣައްޒާގެ އުތުރުގެ ރަށްތަކަށް ޔަހޫދީ ފައުޖުން ދެމުންދާ ރަޙުމު ކުޑަ ޙަމަލާތަކާ ގުޅިގެން އެ ސަރަޙައްދުގައި ދިރިއުޅޭ ރައްޔިތުންނަށް ކާބޯތަކެތި ހޯދަން ހުރަސް އެޅި, ގިނަ ޢަދަދެއްގެ ބަޔަކު ހައިހޫނުގައި ޖެހިފައިވާ ކަމުގައި އދން ވަނީ ހާމަކޮށްފައެވެ. ފަލަސްޠީނުގެ ރެފިއުޖީންނާ ބެހޭ އދގެ އިދާރާ (އުންރްވާ)ގެ ވެރިޔާ ފިލީޕޯ ލަޓްޒަރީނީ ވަނީ މި ކަމާ މެދު ކަންބޮޑުވުން ފާޅު ކުރައްވާާފައެވެ. އޭނާ ވިދާޅުވީ, އެ ސަރަޙައްދުގައި ދިރިއުޅޭ 400,000އެއްހާ މީހުން ގެދޮރުގައި ތާށިވެފައިވާ ކަމުގައެވެ.
"ޔަހޫދީން ދަނީ ޣައްޒާގައި ހާލުގައި ޖައްސާފައިވާ ރައްޔިތުން އެއްތަނުން އަނެއް ތަނަށް ބަދަލުވާން މަޖުބޫރު ކުރުވަމުން, ޚާއްޞަކޮށް ޖަބާލިޔާ ރެފިއުޖީ ކޭމްޕުގައި ދިރިއުޅޭ މީހުން. އެހެން ތަނަކަށް ބަދަލުވާން އެ މީހުން [ޣައްޒާގެ ރައްޔިތުން] ދެކޮޅު ހަދަނީ, ޣައްޒާގައި ރައްކާތެރި އެއްވެސް ތަނެއް ނެތް ކަން އިނގޭތީ،" އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ. ޔަހޫދީންގެ ނިރުބަވެރި ޙަމަލާތަކާ ގުޅިގެން އުންރްވާން ހިންގާ ވަގުތީ ހިޔާތައް ބަންދު ކުރަން މަޖުބޫރުވެފައިވާ ކަމުގައި ކަން ވެސް އޭނާ ހާމަކުރެއްވިއެވެ.
ޔަހޫދީ ފައުޖުން ވަނީ ބަރުހަތިޔާރާ އެކު ޖަބާލިޔާ ރެފިއުޖީ ކޭމްޕު ވަށައިލައި, އެ ސަރަޙައްދަށް ވަރުގަދަ ޙަމަލާތަކެއް ދޭން ފަށާފައެވެ. ޣައްޒާގެ ޞިއްޙަތާ ބެހޭ ވުޒާރާއިން ބުނީ, ޖަބާލިޔާގައި ހުންނަ އަލް-ޔަމަން އަލް-ސަޢީދު ހަސްފަތާލަށް ބޮންއަޅައި 15 މީހުން ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާ ކަމުގައެވެ. އަދި, ގިނަ ޢަދަދެއްގެ ބަޔަކު ޒަޚަމު ކޮށްލާފައެވެ. އެއީ, ޔަހޫދީ ފައުޖުން ގެދޮރު ނެތިކޮށްލާފައިވާ އެތަކެއް ހާސް ބަޔަކު ދިރިއުޅޭ ފޭލިގެތައް ހުންނަ ސަރަޙައްދެކެވެ.
ޣައްޒާގެ ޞިއްޙަތާ ބެހޭ ވުޒާރާއިން ބުނީ, އެ ސަރަޙައްދުގައި ހުންނަ ތިން މައި ހަސްފަތާލު ކަމުގައިވާ އިންޑޮނީޝިޔާ ހަސްފަތާލާއި, ކަމާލު ޢަދުވާން ހަސްފަތާލުގެ އިތުރުން އަލް-ޢަވްދާ ހަސްފަތާލު ހުސް ކުރަން ޔަހޫދީ ފައުޖުން އަންގާފައިވާ ކަމުގައެވެ. ނަމަވެސް, ޔަހޫދީ ފައުޖުން މެދުކެނޑުމެއް ނެތި އެ ސަރަޙައްދުތަކަށް ބޮންއަޅަމުން ދިޔުމާ ގުޅިގެން އެ ތަންތަނުގައި ތިބިި ބަލިމީހުން ރައްކާތެރި ހިސާބުތަކަށް ބަދަލު ކުރެވިފައި ނުވާ ކަމުގައެވެ. ހަސްފަތާލުގައި މަސައްކަތް ކުރާ ޞިއްޙީ ޚިދުމަތްތެރިން ވެސް ވަނީ އެ ތަނުގައި ތާށިވެފައެވެ.
އެ ވުޒާރާއިން ބުނީ, ޖަބާލިޔާ ސަރަޙައްދަށް ޔަހޫދީ ފައުޖުން ފާއިތުވި 24 ވަރަކަށް ގަޑިއިރުގެ ތެރޭގައި ދީފައިވާ ނުރައްކާތެރި ޙަމަލާތަކުގައި 32 މީހުން ޝަހީދު ކޮށްލައި, އެތަކެއް ސަތޭކަ ބަޔަކު ޒަޚަމު ކޮށްލާފައިވާ ކަމުގައެވެ. ޣައްޒާގައި ވެރިކަން ކުރާ ޙަމާސް ޖަމާޢަތުން ބުނީ, ފާއިތުވި ފަސް ވަރަކަށް ދުވަހު އެ ސަރަޙައްދުގައި ޔަހޫދީ ފައުޖުން ހިންގާފައިވާ ލާއިންސާނީ ޖަރީމާތަކުގައި ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާ މީހުންގެ ޢަދަދު 125އަށް އުފުލިފައިވާ ކަމުގައެވެ.
ޔަހޫދީންގެ ލާއިންސާނީ ޖަރީމާތައް ފުޅާ ކުރަމުން ދިޔުމާ އެކު, ޣައްޒާގެ ކުޑަކުދިންނަށް ޕޯލިޔޯ ވެކްސިން ޖަހައިދިނުމަށް ފަށާފައިވާ ކެމްޕޭނަށް ހުރަސް އެޅިފައިވާ ކަން ހާމަ ކުރައްވައި އުންރްވާގެ ލަޓްޒަރީނީ ވަނީ އެ ކަމާ މެދު ކަންބޮޑުވުން ފާޅު ކުރައްވާފައެވެ. "މިހާރު ހިންގަމުންދާ އަސްކަރީ އޮޕަރޭޝަނާ ގުޅިގެން ޕޯލިޔޯ ވެކްސިން ޖަހައިދިނުމަށް ފަށާފައިވާ ކެމްޕޭނުގެ ދެވަނަ މަރުޙަލާއާ މެދު މިހާރު ވަނީ ސުވާލު އުފެދިފައި،" އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ.
ޣައްޒާ ޢުދުވާނާ އެކުއެކީގައި ޔަހޫދީ ފައުޖުން ދަނީ ފަލަސްޠީނުގެ ހުޅަނގު އައްސޭރީގައި ހިންގަމުންދާ ޢުދުވާންތައް ވެސް ފުޅާ ކުރަމުންނެވެ. ހުޅަނގު އައްސޭރީގައި ނާބުލުސަށް އަރައި ޤަތުލުޢާންމު ހިންގަމުންދާ ޔަހޫދީ ސިފައިންގެ ޙަމަލާތަކުގައި ފަސް މީހުން ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާ ކަމުގައި ރިޕޯޓުތައް ބުނެއެވެ. އެ ޢުދުވާންތަކުގައި ހަތަރު މީހުން ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާ ކަން ފަލަސްޠީނުގެ ޞިއްޙަތާ ބެހޭ ވުޒާރާއިން ކަށަވަރު ކޮށްދީފައިވާއިރު, ފަލަސްޠީނުގެ މިނިވަންކަމަށް ޖިހާދު ކުރާ ފަތުޙު ޖަމާޢަތުގެ ހަތިޔާރުއެޅި ގޮފި, އަލް-އަޤްޞާ މާޓިޔަރސް ބްރިގޭޑުން ވަނީ ޝަހީދު ކޮށްލާފައި ވަނީ އެ ޖަމާޢަތުގެ ހަތަރު މެންބަރުން ކަމުގައި ބުނެފައެވެ.
ފަލަސްޠީނުގެ ވަފާ ނޫސް އޭޖެންސީން ބުނީ, އެ ހަތަރު މީހުން ޝަހީދު ކޮށްލާފައި ވަނީ, އެ މީހުން ދަތުރު ކުރަމުން ދިޔަ ކާރަށް ޔަހޫދީ ފައުޖުގެ އަނިޔާވެރި ސިފައިން ދިން ޙަމަލާތަކެއްގައި ކަމުގައެވެ. ޣައްޒާގެ ޙަމާސް ޖަމާޢަތުން ވެސް ވަނީ އެ ޙަމަލާތައް ކުށްވެރި ކޮށްފައެވެ. އަދި, ހުޅަނގު އައްސޭރީގައި ހަރަކާތްތެރިވާ މުޖާހިދުންގެ ޖަމާޢަތްތައް ނައްތައިނުލެވޭނެ ކަމަށާއި, ބަލިކަށިކޮށް ނުލެވޭނެ ކަމަށް ބުނެފައެވެ.
2023 އޮކްޓޫބަރު 7ން ފެށިގެން ޣައްޒާގެ މުސްލިމުންނާ ދެކޮޅަށް ޔަހޫދީ ފައުޖުން ހިންގަމުންދާ ލާއިންސާނީ ޢުދުވާނުގައި ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާ މީހުންގެ ޢަދަދު ވަނީ 42,010އަށް އުފުލިފައެެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި 17,000އެއްހާ ކުޑަކުދިން ހިމެނޭއިރު, އިތުރު 10,000އެއްހާ މީހުންގެ ހަށިތައް ސުންނާފަތި ކޮށްލާފައިވާ އިމާރާތްތަކުގެ ދަށުގައި ތާށިވެފައިވާ ކަމަށް ޣައްޒާގެ އޮފިޝަލުން ޤަބޫލު ކުރެއެވެ. ޣައްޒާ ޢުދުވާނުގައި ޔަހޫދީ ފައުޖުން ވަނީ 97,720 މީހުން ޒަޚަމު ކޮށްލާފައެވެ.