ލުބްނާނުގެ މުޖާހިދުންގެ ޖަމާޢަތް, ޙިޒްބުاللهގެ ވެރިޔާގެ ނައިބު ހާޝިމް ޞަފީއްދީން ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާނެ ކަމުގައި ޔަހޫދީ ފައުޖުން ބުނެފިއެވެ. ޞަފީއްދީން ޝަހީދު ކޮށްލާފައި ވަނީ ލުބްނާނުގެ ވެރިރަށް ބައިރޫތުގެ ދެކުނަށް މީގެ ތިން ހަފުތާއެއްހާ ދުވަސް ކުރިން ދިން ނިރުބަވެރި ޙަމަލާތަކެއްގައެވެ. އޭނާ ޝަހީދުކޮށްލުމަށް ކަމަށް ބުނެ ޔަހޫދީ ފައުޖުން ދީފައިވާ ޙަމަލާތަކަށް ފަހު އޭނާގެ ޚަބަރެއްވެފައި ނުވާ ކަމުގައި ލުބްނާނުގެ ސަލާމަތީ ދާއިރާގެ މަޞްދަރުތަކުން ވެސް ބުނެފައިވެއެވެ.
ޞަފީއްދީން ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާނެ ކަން ކަށަވަރު ކުރެވިފައިވާ ކަމުގައި ޔަހޫދީން ބުނި ނަމަވެސް, ޙިޒްބުاللهން އެކަން ކަށަވަރު ކޮށްދީފައެއް ނެތެވެ. އޭނާ ޝަހީދު ކޮށްލާފައި މި ވަނީ, ސެޕްޓެންބަރު 27ވަނަ ދުވަހު ބައިރޫތަށް ދިން ރަޙުމު ކުޑަ ޙަމަލާތަކެއްގައި ޙިޒްބުاللهގެ ވެރިޔާ އަލް-ސައްޔިދް ޙަސަން ނަޞްރުالله ޝަހީދުކޮށްލުމަށް ފަހުއެވެ. ނަޞްރުاللهއަށް ފަހު ޙިޒްބުالله ވެރިކަމާ ދެން ހަވާލުވެ ވަޑައިގަންނަވާނެ ކަމަށް ބެލެވިފައި އޮތް ބޭފުޅަކީ ޞަފީއްދީނެވެ.
ފަލަސްޠީނުގެ ޣައްޒާގެ މުސްލިމުން ޝަހީދުކޮށް ނެތިކޮށްލަން މީގެ އަހަރެއްހާ ދުވަސް ކުރިން ލާއިންސާނީ ޢުދުވާނެއް ފެށުމަށް ފަހު, ލުބްނާންގެ މުސްލިމުންނާ ދެކޮޅަށް ޔަހޫދީ ފައުޖުން ލާއިންސާނީ ޖަރީމާތައް ހިންގަން ފަށާފައި ވަނީ ސެޕްޓެންބަރު 23ވަނަ ދުވަހުއެވެ. އެއަށްފަހު, އޮކްޓޫބަރު 1ވަނަ ދުވަހު ޔަހޫދީ ފައުޖުގެ ހައްދުފަހަނަ އެޅި ސިފައިން ވަނީ އެއްގަމު މަގުން ލުބްނާންގެ ދެކުނުގެ ރަށްތަކަށް އަރައިގަނެ, ޤަތުލުޢާންމު އިތުރަށް ފުޅާކޮށްފައެވެ. ޙިޒްބުاللهގެ މުޖާހިދުން މީގެ އަހަރެއްހާ ދުވަސް ކުރިން ޔަހޫދީންނާ ދެކޮޅަށް އަސްކަރީ ހަރަކާތެއް ފަށާފައި ވަނީ ޣައްޒާ ޢުދުވާނާ ގުޅިގެން, އެ ކަން ހުއްޓައިލަން ބާރުއެޅުމުގެ ގޮތުންނެވެ.
ޞަފީއްދީނަކީ ނަޞްރުاللهއާ ތިމާގެ ބޭފުޅެކެވެ. އޭނާއަކީ ޙިޒްބުاللهގެ ޖިހާދު މަޖިލީހުުގައި މާލީ އަދި އިދާރީ ކަންކަން ބަލަހައްޓަމުން ގެންދެވި އެންމެ އިސް އޮފިޝަލެވެ. އަދި, ޙިޒްބުاللهގެ އެންމެ މަތީ މަޖިލީހުގެ މެންބަރެއް ވެސް މެއެވެ. ފާއިތުވި އަހަރެއްހާ ދުވަހު ޙިޒްބުاللهން ބާއްވާފައިވާ މުހިންމު ބައްދަލުވުންތަކުގައި ނަޞްރުاللهގެ ބަދަލުގައި ބައިވެރިވެ ވަޑައިގަންނަވާފައި ވަނީ ޞަފީއްދީނެވެ. ޢާންމު ބައްދަލުވުންތަކުގައި ބައިވެރިވެ ވަޑައިގެންނެވުން ނަޞްރުالله ހުއްޓައިލައްވާފައި ވަނީ އޭނާ ޝަހީދު ކޮށްލަން ޔަހޫދީ ފައުޖުން ރާވަމުންދާތީއެވެ.
ޙިޒްބުاللهގެ ވެރިންގެ އިތުރުން ޔަހޫދީ ފައުޖުން ދަނީ ފަލަސްޠީނުގެ މިނިވަން ކަމަށް ޖިހާދު ކުރަމުންދާ ޙަމާސް ޖަމާޢަތުގެ އިސްވެރިން ޝަހީދު ކުރަމުންނެވެ. މި ގޮތުން, ޖުލައި 31ވަނަ ދުވަހު އީރާނުގެ ވެރިރަށް ތަހްރާނަށް ދީފައިވާ ނިރުބަވެރި ޙަމަލާތަކެއްގައި ޙަމާސްގެ ސިޔާސީ ގޮފީގެ ކުރީގެ ވެރިޔާ އިސްމާޢީލް ހަނިއްޔާ ޝަހީދު ކޮށްލިއެވެ. އަދި, އޮކްޓޫބަރު 17ވަނަ ދުވަހު ޣައްޒާގެ ރަފަޙުގައި ހިންގަމުންދާ ޤަތުލުޢާންމުގެ ތެރެއިން ހަނިއްޔާއަށް ފަހު ޙަމާސްގެ ވެރިކަމާ ހަވާލުވެ ވަޑައިގެންނެވި ޔަޙްޔާ އަލް-ސިންވާރު ވެސް ވަނީ ޝަހީދު ކޮށްލާފައެވެ.
މަސްރަޙު ދިރާސާ ކުރާ ފަރާތްތަކުން ބުނީ, ނޮވެންބަރު 5ވަނަ ދުވަހު އެމެރިކާގައި ބާއްވާ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގެ ކުރިން ފަލަސްޠީނާއި ލުބްނާނުގައި ހިންގަމުންދާ ލާއިންސާނީ ޖަރީމާތައް އިތުރުކޮށް ފުޅާ ކުރަން ޒަޔަނިސްޓު ދައުލަތުގެ ހައްދުފަހަނަ އެޅި ބޮޑު ވަޒީރު ބެންޖަމިން ނަތަންޔާހޫ މަސައްކަތް ކުރަމުންދާ ކަމުގައެވެ. އެ ޖަރީމާތަކުގެ އެންމެ ބޮޑު މަދަދުގާރަކީ އެމެރިކާއެވެ. އަދި, އެމެރިކާގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގެ ނަތީޖާ ނިކުންނަ ގޮތަކުން, ޔަހޫދީންގެ ޢުދުވާންތައް އިތުރު ކުރުމުގެ ފުރުޞަތު އަނިޔާވެރި ނަތަންޔާހޫއަށް ލިބިގެންދާނެ ކަމަށް އެ ފަރާތްތަކުން ޤަބޫލު ކުރެއެވެ.
ޞަފީއްދީން ޝަހީދު ކޮށްލެވައިފައިވާ ކަން ކަށަވަރު ކުރެވިފައިވާ ކަމަށް ޔަހޫދީން ބުނެފައި މި ވަނީ, ޣައްޒާ ޢުދުވާން ހުއްޓުވުމަށް ބާރުއެޅުމުގެ ގޮތުން އެމެރިކާގެ ޚާރިޖީ ވަޒީރު އެންތަނީ ބްލިންކަން މެދުއިރުމައްޗަށް ދަތުރުފުޅެއް ކުރައްވަމުން ގެންދަވާ ދަނޑިވަޅެއްގައެވެ. މިއީ, ޣައްޒާ ޢުދުވާން ފެށި ފަހުން އޭނާ މެދުއިރުމައްޗަށް ކުރައްވާ 11ވަނަ ދަތުރުފުޅެވެ. އިސްރާއީލަށް ވަޑައިގަންނަވައި ނިރުބަވެރި ނަތަންޔާހޫއާ އެކު ބޭއްވެވި ބައްދަލުވުމުގައި, ސިންވާރު ޝަހީދު ކޮށްލެވުމުން, ޢުދުވާންތައް ހުއްޓައިލުމަށް އިތުރު ފުރުޞަތެއް ލިބިފައިވާ ކަމުގައި ބްލިންކަން ވިދާޅުވި ކަމުގައި އެމެރިކާގެ ޚަރިޖީ ވުޒާރާއިން ބުންޏެވެ. ނަމަވެސް, ނިރުބަވެރި ނަތަންޔާހޫ އެ ކަމަށް އެއްބަސްވާނެ ކަމަށް ނުބެލެވޭ ކަމުގައި މަސްރަޙު ދިރާސާ ކުރާ ފަރާތްތަކުން ޤަބޫލު ކުރެއެވެ.
ޣައްޒާގެ މުސްލިމުންނާ ދެކޮޅަށް 2023 އޮކްޓޫބަރު 7ން ފެށިގެން ހިންގަމުންދާ ލާއިންސާނީ ޢުދުވާނުގައި ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާ މީހުންގެ ޢަދަދު ވަނީ 42,718އަށް އުފުލިފައެެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި 17,000އެއްހާ ކުޑަކުދިން ހިމެނޭއިރު, އިތުރު 10,000އެއްހާ މީހުންގެ ހަށިތައް ސުންނާފަތި ކޮށްލާފައިވާ އިމާރާތްތަކުގެ ދަށުގައި ތާށިވެފައިވާ ކަމަށް ޣައްޒާގެ އޮފިޝަލުން ޤަބޫލު ކުރެއެވެ. ޣައްޒާ ޢުދުވާނުގައި ޔަހޫދީ ފައުޖުން ވަނީ 100,282 މީހުން ޒަޚަމު ކޮށްލާފައެވެ.