ރާއްޖޭގެ ޓެކްސް ބޭސް ބޮޑުކުރުމަށް "ޑެސްޓިނޭޝަން ޕްރިންސިޕަލް" ތަންފީޒު ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ފެށުމަށް ސަރުކާރުން ތައްޔާރުވެއްޖެއެވެ. ސަރުކާރުން މަސައްކަތް ކުރަމުންދަނީ ޤާނޫނުތައް އިސްލާހުކޮށް އަންނަ އަހަރުގެ ޖޫން މަހު ތަންފީޒު ކުރަން ފެށުމަށެވެ.
އަންނަ އަހަރަށް ލަފާކުރާ ދައުލަތުގެ ބަޖެޓުގެ، "ބަޖެޓް ޕޮޒިޝަން ރިޕޯޓް"ގައި އާމްދަނީ އިތުރުކުރުމަށް ސަރުކާރުން ތަންފީޒުކުރަން ނިންމާފައިވާ ސިޔާސަތުތައް ވަނީ ހިމަނާފައެވެ. އެގޮތުން ތަންފީޒު ކުރަން ނިންމާފައިވާ އެއް ސިޔާސަތަކީ "ޑެސްޓިނޭޝަން ޕްރިންސިޕަލް" ނުވަތަ މުދަލާއި ޚިދުމަތް އެންމެފަހުން ހޯދާ ޤައުމަކުން އެޚިދުމަތަކަށް ޓެކްސް ކުރެވޭ ނިޒާމެވެ. މި ނިޒާމަކީ ދުނިޔޭގައި ޒަމާނީ ޓެކްސް ނިޒާމެއް އޮތް ހުރިހާ ޤައުމެއްގައިހެން ޢަމަލުކުރަމުންދާ ނިޒާމެކެވެ.
ސަރުކާރުން ނިންމަވާފައިވަނީ ރާއްޖޭގެ ޓެކްސް ނިޒާމުގެ ތެރެއަށް ބޭރުގައި އޮތް ޑިޖިޓަލް އިޤްތިޞާދު ވެއްދުމަށެވެ. މިކަން ކުރުމަށް 3 ކަމެއް ތަންފީޒު ކުރާނެއެވެ. އެއީ އޮންލައިން ޕްލެޓްފޯމްތަކުންނާއި، އޮންލައިންކޮށް ގަންނަ މުދަލުން ޓެކްސް ނެގުމާއި، އިމްޕޯޓު މުދަލުން ޓެކްސް ނެގުމާއި، އޮފް ޝޯރ ޓޫރިޒަމް ޕްލެޓްފޯމްތައް ޖީއެސްޓީ ނިޒާމުގެ ތެރެއަށް ވެއްދުމެވެ.
މިހާރު ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރާ މުދަލުން އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ނެގިނަމަވެސް، މުދަލުން ޓެކްސް ނުނަގައެވެ. ޑެސްޓިނޭޝަން ޕްރިންސިޕަލް ތަންފީޒުކުރާ ޤައުމުތަކުގައި، އެކްސްޕޯޓުން ސުން ރޭޓުގައި ނަގާފައިވާ ޖީއެސްޓީއާއި، އެކްސްޕޯޓާއި ގުޅިގެން ދައްކާ ޖީއެސްޓީ ކްރެޑިޓް ނުވަތަ ރީފަންޑް، އެކްސްޕޯޓަރަށް ލިބެއެވެ. ނަމަވެސް ރާއްޖޭގައި ޑެސްޓިނޭޝަން ޕްރިންސިޕަލް ތަންފީޒް ނުކުރެވުމުގެ ސަބަބުން އެމުދަލެއް ވިއްކި ޤައުމުގައި އަދި ރާއްޖޭގައިވެސް ޓެކްސް ނުނެގި ޑަބަލް ނަން-ޓެކްސޭޝަން މައްސަލަ ދިމާވެއެވެ.
މިމައްސަލަ ހައްލުކުރުމަށް ސަރުކާރުން އިމްޕޯޓް މުދަލުން ޓެކްސް ނެގުމަށް ހުށަހަޅާފައިވާއިރު، އިމްޕޯޓް މުދަލުން ޓެކްސް ނަގާނީ ކަސްޓަމްސް މެދުވެރިކޮށެވެ. މިގޮތަށް ޓެކްސް ނަގާއިރު، ވިޔަފާރިތަކުގެ ކޭޝްފްލޯއަށް ދިމާވެދާނެ ދައްޗަށް ބަލައި، ގަވާއިދުން ޓެކްސް ދައްކާ ފަރާތްތަކަށް "ޑިފާޑް ޕޭމެންޓް" ނުވަތަ ފަހުން ޓެކްސް ދެއްކުމުގެ ފުރުސަތު ދިނުމަށް ސަރުކާރުން ވަނީ ނިންމާފައެވެ.
މިއާއެކު ރަޖިސްޓްރީކޮށްގެން ހިންގާ ވިޔަފާރިތަކާއި އާންމު ފަރާތްތަކުން ގެންނަ އަގު ބޮޑު މުދަލަށް ބޯޑަރުގައި ޓެކްސް ނަގާނެއެވެ. ރައްޔިތުން އިމްޕޯޓް ކުރާ އެލްވީއައިޖީ ނުވަތަ ދަށް އަގުގެ މުދަލާއި އޮންލައި ޚިދުމަތްތަކުން ޓެކްސް ނަގާނީ ވެންޑަރ ރެޖިސްޓްރޭޝަން މޮޑެލްގެ ދަށުންނެވެ. ވެންޑަރ ރެޖިސްޓްރޭޝަން މޮޑެލްއަކީ މުދަލެއް ގަންނަ ވިޔަފާރި ޕްލެޓްފޯމެއް މީރާގައި ރަޖިސްޓްރީކޮށްގެން އެ މުދަލަށް އަގު ދައްކާއިރު ޓެކްސް ދެއްކުމުން އެ ޕްލެޓްފޯމަކުން ޖީއެސްޓީ މީރާއަށް ދައްކާ އުސޫލެކެވެ. ރަޖިސްޓްރީކޮށްފައިވާ ވިޔަފާރިތަކުން ބޭނުން ކުރާ އޮންލައިން ޚިދުމަތްތަކަށް ޓެކްސް ދައްކާނީ ރިވާސް ޗާޖް މޮޑެލް ނުވަތަ އެޚިދުމަތެއް ހޯދާ ކުންފުނިން އެފައިސާ ދައްކާ ގޮތަށެވެ.
ސަރުކާރުން ވިދާޅުވީ، ރާއްޖޭގައި ރަޖިސްޓްރީ ނުކުރާ ބޭރުގެ ވިޔަފާރިތައްކަމަށްވާ ނެޓްފްލިކްސް، ޝީންފަދަ އޮންލައިން ވިޔަފާރިތަކުން ރާއްޖޭގައި ޚިދުމަތްދީ ފައިދާ ނަގަމުން އަންނަނީ އެޚިދުމަތަށް ޓެކްސް ނުދައްކާކަމަށެވެ. ނަމަވެސް ރާއްޖޭގައި ރަޖިސްޓްރީކޮށްފައިވާ ވިޔަފާރިތަކުން ޓެކްސްއާއި ފީތައް ދައްކަމުންދާ ކަމަށެވެ. އެހެންކަމުން ރާއްޖޭގައި ރަޖިސްޓްރީކޮށްގެން ހިންގާ ވިޔަފާރިތަކަށް ވުރެ ބޮޑު ފައިދާއެއް ރާއްޖޭގައި ރަޖިސްޓްރީނުކުރާ ބޭރުގެ ވިޔަފާރިތަކަށް ލިބޭ ކަމަށް ސަރުކާރުން ވިދާޅުވެއެވެ. އެހެންކަމުން ޑެސްޓިނޭޝަން ޕްރިންސިޕަލާއެކު ނިޒާމުގައި ހުރި މިފަދަ މައްސަލަތައް ހައްލުވެގެންދާނެކަމަށް ސަރުކާރުންވިދާޅުވެއެވެ.
މީގެ އިތުރުން މިއާއެކު އިމްޕުޓް ޓެކްސް ކްރެޑިޓް އަދި ރީފަންޑް ދިނުމުގެ ނިޒާމެއް ގާއިމްކުރަން ސަރުކާރުން ވަނީ ނިންމަވާފައެވެ. މިއީ ސުން-ރޭޓުގެ މުދާ ވިއްކާ ފަރާތްތަކަށް ނުވަތަ އެކްސްޕޯޓް ކުރާ ފަރާތްތަކަށް ޖީއެސްޓީ ނުވަތަ އިމްޕުޓް ޓެކްސް އަނބުރާ ދިނުމަށް ޤާނޫނުގެ ތެރެއިން ގެންނާނެ ބަދަލެކެވެ. މިއާއެކު މީރާއަށް އިތުރަށް ލިބިފައިވާ ޓެކްސް އަނބުރާ ދެއްކޭނެ ރަނގަޅު ނިޒާމެއްވެސް ގާއިމްވެގެންދާނެ ކަމަށް ސަރުކާރުން ވިދާޅުވެއެވެ.
ޑެސްޓިނޭޝަން ޕްރިންސިޕަލް ތަންފީޒުކުރާއިރު ރާއްޖޭގެ އެންމެ ބޮޑު އެއް ސިނާޢަތްކަމަށްވާ ފަތުރުވެރިކަމުގެ ސިނާޢަތުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ އޮންލައިން ޕްލެޓްފޯމްތަކުން ޓެކްސް ނެގޭގޮތަށް ހެދުމަށް ސަރުކާރުން ވަނީ ނިންމަވާފައެވެ.
ބަޖެޓް ޕޮޒިޝަން ރިޕޯޓުގައި ފާހަގަކޮށްފައިވާ ގޮތުގައި ފަތުރުވެރިކަމަށް ކޮޓަރިތައް އޮންލައިންކޮށް ދެ ގޮތަކަށް ވިއްކައެވެ. އެއްގޮތަކީ އޭޖެންޓަކަށް ނުވަތަ ޓުއަރ އޮޕަރޭޓަރަކަށް ގަނޑުކޮށް ކޮޓަރިތައް ވިއްކުމުން އެފަރާތްތަކުން އޮންލައި ޕްލެޓްފޯމުތަކުގައި އެކޮޓަރިތައް ވިއްކުމެވެ. މިހާރު ޢަމަލުކުރަމުންދާ ޖީއެސްޓީ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން މިފަދަ މުޢާމަލާތްތަކަށް ޓެކްސް ނުނެގެއެވެ. ދެވަނަ ގޮތަކީ ފަތުރުވެރިކަމަށް ކޮޓަރިތައް ވިއްކުމަށް އޮންލައިން ޕްލެޓްފޯމުތަކުގައި އޭޖެންޓެއްގެ ގޮތުގައި ހަރަކާތްތެރިވުމެވެ. އެފަރާތްތަކުން ކޮޓަރިތައް ވިއްކަނީ ކޮމިޝަން ނަގައިގެންނެވެ. މިހާރު އޮންނަ ޖީއެސްޓީ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން މިކޮމިޝަންތަކުން ޓެކްސް ނުނެގެއެވެ.
އަދި މިހާރު އަމަލުކުރަމުންދާ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން ޓްރެވެލް އެޖެންސީތަކުން ކޮމިޝަންތަކަށް ޓެކްސް ނަގަން ޖެހޭގޮތަށް އޮތްނަމަވެސް އެކި މޮޑެލްތަކުގައި މިކަން ކުރާތީ އެކަން ތަންފީޒުނުކުރެވޭކަން ސަރުކާރުން ފާހަގަކުރައްވައެވެ. މިއާއެކު ޤާނޫނާއި ޤަވާއިދަށް ގެނެވޭ ބަދަލާއެކު އައު މޮޑެލްތަކެއް ތަޢާރަފްކުރެވި އެއް ހަމައެއްގައި ހުރިހާ ފަރާތްތަކުން ޓެކްސް ނެގޭނެ ނިޒާމެއް ޤާއިމް ކުރެވޭނެ ކަމަށް ސަރުކާރުން ވިދާޅުވެއެވެ.
ބުކިން ޕްލެޓްފޯމްތަކުން ޓެކްސް ނަގާނީ ވެންޑަރ ރަޖިސްޓްރޭޝަން މޮޑެލްގެ ދަށުންނެވެ. މިއާއެކު އެޕްލެޓްފޯމުތައް މީރާގައި ރަޖިސްޓްރީކުރަން ޖެހޭނެއެވެ. މިއީ ދުނިޔޭގެ އެހެން ޤައުމުތަކުގައި މިހާރުވެސް އަމަލުކުރަމުންދާ ކާމިޔާބު ނިޒާމެއް ކަމަށް ސަރުކާރުން ވިދާޅުވެއެވެ.
އާމްދަނީ އިތުރުކުރުމުގެ ގޮތުން ޓެކްސް ބޭސް ބޮޑުކުރުމަށް ސަރުކާރުން ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރައްވަމުން އަންނައިރު މިބަދަލުތަކުގެ ސަބަބުން ޖީއެސްޓީގެ ގޮތުގައި އިތުރަށް 573.8 މިލިއަން ރުފިޔާ ލިބޭނެ ކަމަށް ސަރުކާރުން ވިދާޅުވެއެވެ. ނަމަވެސް މީގެ އަސަރު އެންމެ ފުރިހަމައަށް ފެންނަން ފަށާނީ 2026 ވަނަ އަހަރު ކަމަށް ސަރުކާރުން ވިދާޅުވެއެވެ.